پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال اعلام کرده است که در پاییز ۱۴۰۲ نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان ۱۱.۴ بوده است. نرخ مشارکت کاردانی در سال ۱۴۰۱ معادل ۵۰ درصد، نرخ بیکاری آن‌ها ۱۰ درصد، نرخ مشارکت کارشناسی حدود ۴۸ درصد و نرخ بیکاری آن ۱۵ درصد، نرخ مشارکت کارشناسی ارشد بالای ۶۸ درصد و نرخ بیکاری آن‌ها نزدیک به ۹ درصد، نرخ مشارکت فارغ التحصیلان دکتری بالای ۷۰ درصد و نرخ بیکاری آن‌ها سه درصد است. طبق برآورد‌های مرکز آمار در سال ۱۴۰۱ تقریبا ۵۰۰۰ فارغ‌التحصیل دکتری داشتیم که موفق به پیدا کردن شغل نشده اند. زهرا نژادبهرام، فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم به تازگی بیکاری فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری را نگران‌کننده دانسته و هشدار داده: «نمایندگان به فکر پنج هزار دکترای بیکار باشند.» این برای نخستین‌بار نیست که مسوولان درباره افزایش دکتری‌خوان‌ها هشدار می‌دهند، اما عجیب اینجاست که در روز‌های پایانی ۱۴۰۲ هستیم و به‌نظر نمی‌رسد برنامه‌ریزی جدی در این زمینه انجام شده باشد.

وزیر علوم گفت: به تدریج در سال‌های اخیر اشتغال دکتری کاهش پیدا کرده است، ولی افزایش اشتغال در بخش کارشناسی داشتیم؛ فارغ‌التحصیلان کارشناسی نزدیک به ۶۰ درصد اشتغال داشتند و این آمار مربوط به آن‌هایی است که سال‌های ۹۵ و ۹۶ فارغ التحصیل شده‌اند.

بهترین راه برای جلوگیری از گسترش پدیده بیکاری دانشجویان دکتری، روی آوردن به استاندارد‌های قابل قبول بین‌المللی است، اگرچه در بعضی مراکز آموزشی ظرفیت‌هایی ایجاد شده است که قابل تغییر نیستند، ولی حداقل باید پذیرش دانشجو مطابق فرمول‌های بین‌المللی و منطق صحیح انجام شود.

گرفتن مدرک دکتری در رشته‌ای دانشگاهی کار توان‌فرسایی است که تا مدتی پیش ظاهراً به زحمتش می‌ارزید. منزلت اجتماعی بالا، درآمد خوب و شغلی مطمئن در دانشگاه وسوسه‌کننده بود. اما این روزها سختی‌های این دورۀ تحصیلی طولانی باقی مانده است، اما خبری از مزایایش نیست.

معاون آموزشی سابق دانشگاه علم و صنعت،‌ مشکل اصلی بیکاری فارغ‌التحصیلان دکتری را برابر نبودن سرعت رشد دانشجوی دکتری با سرعت رشد صنعت دانست و گفت: الگوی پذیرش دانشجو دکتری باید هماهنگ با نیازها در سطح کشور باشد. دکتر محسن کلانتر معاون آموزشی سابق دانشگاه علم و صنعت با اشاره به اینکه در یک بازه زمانی تعداد قابل توجهی از دانشگاه‌ها بدون نظارت وزارت علوم بر ظرفیت‌ها، شروع به جذب دانشجوی دکتری کردند، اظهار کرد: مسئولین وزارت علوم باید در هر زمانی بر اساس آینده‌نگری، تعداد دانشجوی دکتری مورد نیاز را برای سال‌های آتی پیش بینی کنند و بر اساس آن به دانشگاه‌ها اجازه پذیرش دانشجو دهند.

رئیس دانشگاه پیام‌نور چهارمحال و بختیاری گفت: از شرایط لازم برای پذیرش دانشجو در مقطع دکتری فیلترینگ علمی است، بنابراین بایستی خروجی دانشجویان مقاطع ارشد و دکتری در دانشگاه‌ها دارای شاخص‌های کیفی آموزشی باشد تا از این طریق با فارغ‌التحصیلی، افراد برای جامعه تاثیرگذار باشند.